sareosoera

Eiterik gabeko herrialdean, denbora zein hunea egon baino lehen, izenik zein

eiterik egon baino lehen, hirurak hasierarik zein amaierarik gabeko aldaketan

murgiltzen dira. Ezer ez da egonkorra, aldaketa horretan ezerk ez du

zerikusirik, eta Mari sortzen da eta sortu delako, Buruza agertzen da. Elkarri

begiratzen diote eta Marik esaten dio:

-Urazal urazal.

Eta Buruzak era berean esaten dio:

-Urazal urazal.

Mari ekinaren anderea da. Buruza aldaketaren nagusia. Lehena ororen iturria

da eta bigarrena bere inguruan oro sortzen zein aldatzen denaren gunea.

Beharraren maisua. Zenbaitek heriotza deitzen diote baina ez dute hasiera

zein amaiera, hemen zein han, txiki zein handi baino ikusten.

Nahas Mahas Sugoiak elikatzen ditu eta nahas mahasetik bi eite sortzen

dituzte, eta bi eitetatik munduak hasten dira: dagoen mundua eta egon

daitekeena. Sortzailea bien artean esertzen da eguzkia izarren artean

esertzen den moduan. Izarrei begiratzen die eta esaten die:

-Urazal urazal.

Eta hauek era berean esaten diote:

-Urazal urazal.

Urazaletatik bestelako hasierak sortzen dira eta lurra sortzen da eta

sortzaileek hasiera hoiek eite zein izen egiten dituzte sortzailearen denbora

eta hunea izanik. Aireko, lurreko eta uretako sugoiak eta hirurak osatzen

duten sugoia, herensugea hain zuzen.Honek lurra mamurtzen du ondoren

iraitziz eta sortzen da.Herensugearen hortzek zeruak apurtzen dituzte eta

ihortziria zein argia sortzen dira. Itsasoak mamurtzen ditu eta ekaitza zein

uhalak sortzen dira. Lurra xehatzen du eta sumendiak zein lurrikarak

sortzen dira.

Mariren alabek eta buruzaren semeek bikoteak egiten dituzte eta haurra

izaten dutenean amarengana joaten dira eta galdetzen diote:

-Zer egin behar da?

Eta honela erantzun zien:

-Nahigabea zein zoriontasuna bizi izango dituzue. Atsegina zein atsekabea

ezagutuko dituzue.Kidetasuna zein begikotasuna sentituko dituzue. Besteen

bihotzondokoak zeuen hezurretan ezagutuko dituzue, eta baita bizitzaren

zamapeko beraien ezintasuna eta amaiera arte ere gogoa izan araziko dien

indarra ere.

Lamiak izakiak bihurtu ziren, bakoitzak barnean horretarako irrikitan zegoen

gogoa zeramarik, nahiz eta oraindik izatearen ezagutzarik ez izan. Hala ere,

Mariren semeek aitak emandako iltzea hartu zuten eta mailukatuz soinean

zuloak egin zituzten bertan gogoa atxikiz eta honela izaki bizidunak sortu

ziren. Eta garaia iritsi zenean, bere aiztoak hartu zituzten eta gogoa eta soina

lotzen zituen zilborhestea ebaki zuten.

Horrela, soina ikus daitekeen mundura bueltatu zen eta gogoa ikus ez

daitekeen mundura, bizi izandakoaren lorratzak jasanez. Zenbait lamiek

urteen zehar berdin iraun zuten, beste zenbait aldatu egin ziren eta bere

itxurak gehien hunkitu zien bizitakoa isladatzen hasi ziren. Itxurarik gabeko

mamuen gisara hasi ziren lamiak, ilea zein adarra, hortzak zein hortzaginak,

lumak zein hegatsak izaten hasi ziren eta baita bizitakoak pozointzen

zituztenerako izpidun zein kopaduradun bihurtu ziren. Bere irriken atzetik gero

eta denbora gehiago igaroten zuten eta bere zilborhesteak ebaki zirenean eta

oroimenik ez zutenean, irrika hoiek bakarrik iraun zuten gogoaren gisan.

Herensugeak lurreko gaia xehatzeko bere eginbeharrarekin jarraitu zuen eta

gogoek bertan bizi izateko gaia gero eta xeheagoa eginez. Eta nora ezean

ibili zen lekuan lurra pitzatuta zegoen eta mendiak eta haranak sortu ziren.

Haranek lamiak erakartzen zituzten eta bertan jaiotza eta heriotza oso indar

handikoak ziren. Aldaketak agintzen zuen eta ekai era berriak sortu ziren.

Ondoren, Buruzaren semeak aitari erronka egiten hasi zireneko garaia iritsi

zen, bizitzako zein heriotzako kemenak beraientzako eskatuz. Lurreko gaia

itxuraz aldatzen hasi ziren gogoarentzat erakargarriagoa eginez, baina irrika

beharra ordezkatzen joan zenez izakiak handiagoak hazi ziren eta lamiak

neurria zein agintea irrikitzera iritsi ziren.

Marik Buruzari bere semeak behar bezalakoak izan arazteko esan zion eta

honek hori bere alaben eginbeharra zela erantzun zion. Beraz, biek beraien

seme-alabei dei egin zieten eta bere aurrean zeudenean esan zien:

-Bikaintasuna nahi al duzue? Anarkia nahi al duzue? Agintea nahi al duzue?

Eta zein izango ote zen? Seme-alabak bere gurasoenak izanik eta makina bat

eztabaida ondoren bere izaera onartu zuten eta bere eginbeharretan hasi

ziren. Semeek lankidetza zein lehiaketa onartu zituzten bere eginkizun bezela

eta alabek betierekotzea zein biziraupena. Eta gogora ekarriko ziezaien euren

artean eurentzat erronka izan zitekeen izaki bat hazten hasi ziren. Lurreko

pitzatuen barrena, jaiotza zein heriotza iskanbilan zeuden lekuan,

herensugeari hiru buruko izakiak bizitzara ekarriko zituzten biltzeak sortzen

utzi zioten eta hiru buruko izaki hoiek oroimena, bizitutakoa eta iragarpena

zuten. Oroitzapen, bihotzondoko zein irriken eraginpean zeuden. Beharra

eurentzat beste gogo bat besterik ez zen bihurtu. Kemena eurentzat

gogapen bat besterik ez zen, euren irrikaren tresna bat zen gogapena hain

zuzen. Hala ere, izaki hauek euren barnean zitekeen laugarren burua

garatzen hasi ziren eta honek bere izaera gairik gabeko munduan zuen, Mari

eta Buruzaren alorrean hain zuzen eta aukeraren agerkarian eta ondorioz

erraldoiak azaldu ziren lamien lurraldean eta lau buruko izakiak lurrean

agertzen hasi ziren gogoaren munduari itxura ematen hasiz eta eurek mundu

horrekin bat egiten zuten horrela gertatzen zela ez bazekiten ere. Hiru

buruko izakiak heriotzaren ardura izaten hasi ziren, eta zuzenaren zein

okerraren ardura ere eta euren artean arauak onartu zituzten eta baita haiekin

zer egin ere.

Eta lurra eguzkitan lehortu zen buztinezko pilota baten gisara agertu zen eta

pitzatuen barrena giza izaera agertu zen. Giza izaera gaurko itxuran finkatu

baino lehen hasiera franko egon ziren. Aintzina gizakia gaurkoa bezalakoa

zen, ohiturazko izakia hain zuzen baina orduan ohitura gauza berriak nola

ikasten zituen zen eta aldaketa poliki poliki ematen zen.

Alde batean itsasoek lurrari koska izugarria egin ziotela zirudien eta lurralde

honen ur ertzetan arraza zaharreneko tribu bat kokatu eta bizitu zen. Bizitza

beraientzat erosoa zen. Tribu honek era honetan denbora asko iraun zuen eta

bi taldetan zatikatuak zeuden. Batzuk baliodunak ziren eta besteak arazoak

sortzen zituzten. Bigarrenak, nahas arrak deiturikoak, besteengandik

bananduak ziren eta beti zeregin zailenak eta arriskutsuenak burutu behar

zituzten. Emeen artean, nahas izebak zeuden eta hauek gizonezko,

emakumezko eta haurrengandik banandurik bizi ziren. Nahas izeben artean,

batzuk sorginak bihurtu ziren eta besteak landare, hazi eta mozorroekin

saiakuntzak egin zituzten. Arrek, hala ere, bakarrik utzi zituzten eta ez

zituzten beraiekin bikoteak osatu arriskua bait zegoen. Tribuko beste kideekin

batera jai handiak ospatu zituzten baina bananduta egin behar zuten

ospakizuna. Katagorriei buruz bidaiariengandik entzun zeneko garaia iritsi

zen. Katagorriak, hegoaldetik zetozenak eta alde guztietara hedatzen ari

zirenak, horrela deitzen zituzten oso argiak eta azkarrak zirelako eta beraz

tribuak bere izaeraz ohartuz, zaintzariak kokatu zituzten jendea ohartarazteko

su berdeak piztuz, zeren kea urrutitik ikus daiteke eta gainera kea mendietatik

gora alde guztietara ikus zitekeen egunen bat izan zen.Urruneko auzoetatik

haurrak eta amak ekarri zituzten eta gudariek inguratu zituzten beraien alde

burruka egiteko prest zeudenik. Hala ere, katagorriek ez zuten burrukarik

egin. Bizitzeko lekuak aurkitu zituzten eta gauzak egitea eta truekea gogoko

zutenez, tribuarentzat oso baliagarriak bihurtu ziren. Baina oso aldakorrak

zirenez, ezin zituzten onartu besteak bezalakotzat, eta ondorioz

besteengandik banandurik bizi ziren. Jendeak bezalako beharrak zituzten eta

gehienak arrak zirenez ez zituzten jaiak ospatzen nahiz eta urtean zehar

edozein garaitan uztartzen zuten eta hori halajaina banatzeko arrazoia zen.

Baina hori ez zen horrela Nahas izeben artean, nahiz eta oso argi izan

katagorriekin uztartzea guztiz arriskutsua zela, ze hainbat eta hainbat haur

hilda jaio ziren eta baita amak hil ere. Hala ere, hura ez zen oztoporik izan

beraientzat ze gainera beti izan zuten arriskua oso gogoko. Emakume hauek

belaunaldiz belaunaldi gizarte iraunkor bat bihurtu zen, zeinak ehiztariak,

sustrai eta hazi biltzaileak zirenak eta lorazainak bilakatu ziren. Euren seme-

alabek katagorrien azkartasuna jaso zuten eta baita benetako jendearen

iraupen bizia ere eta belaunaldiz belaunaldi Herensugearen lurraldean finkatu

ziren. Beraiek euren arbasoen gisara lamiak eta lurreko gogoak ezagutzen

zituzten eta beraien bizitzan lekua egiten zieten. Lurraldea menperatzaile

ororengandik defendatu zuten eta gudurako trebetasuna mendietara eta

basoetaraitzultzen zen ur jariotik hartu zuten, uraren indarrak erakarriaz eta

ondoren indar hoiek baretzean atzera itzuliz. Gizonezkoek, emakumezkoek

hazi zituztenez, ez zieten beldurrik eta beraien lekua hartu zuten gizartean,

eta gizarte horretan garrantzizkoa egin dezakezuna zen eta ez noren semea

zaren. Eztabaidazaleak ziren baina ez erasokorrak. Etorkizunean beste

etorreraz inguratuak izan baziren ere, bananduak iraun zuten euren ohiturei

esker eta baita bere hizkuntzagatik. Oso gogoko zituzten dantza egitea eta

baita abestea ere, eta elkarri astia ematea oso gustoko zuten ipuinak

kontatuz. Ez zuten sorgin zein aztien beldurrik, ez eta belarlaritzaz zein

iragarpenaz ere, ze horiek bere jatorrian bait zeuden. Lurralde berrietara alde

egiten zuten guztietan. Bere gizartearen iraunkortasunak asko lagundu zien

baina bere jatorrietako katagorriaren alde nahasiak egoera berrietan aurrera

eginarazi zien.

© Haizea 2000

Sareosok zerbitzaile honen bidez edonori informazioa eskeintzen eta berau erabiltzeko

gonbitea luzatzen dion bitartean, ipuin honen itzulpenaren argitaralpen eskubideak

Haizeak ditu. Ondorioz, ezingo da:

§ Testua edonori eman Haizearen baimenik gabe

§ Informazio hau zure zerbitzailean “isladatu” gure baimenik gabe

§ Sistema honetan testua aldatu zein berrerabili

Ahal izango da:

§ Zure erabilerako soilik informazioaren kopiak imprimatu

§ Zure ordenagailuan fitxategiak gorde zeuk bakarrik erabiltzeko

§ Zeure dokumentuetatik zerbitzaile honi erreferentzia egin. Hori egin ezkero,

mesedez, atal osoa lotu ezazu, horrela atariaren ikuspegi zabalagoa ikusteko

aukera ematen bait zaio jendeari.

Bestelako eskubideak Haizeak izango lituzke.